سرویس جهان مشرق - رییس غول نفتی آمریکا، «اِکسان موبیل»، که روابط تجاری نزدیکی با ولادیمیر پوتین دارد، گزینه اصلی ترامپ برای تصدی وزارت خارجه است.

به گزارش NBC به نقل از دو منبع حاضر در تیم انتقال ترامپ، انتظار می رود که دانلد ترامپ مدیرعامل اکسان موبیل را به عنوان «سر-دیپلمات» ایالات متحده انتخاب کند.

به گزارش رویترز، «رکس تیلرسن» Rex Tillerson که نامش درروز جمعه به عنوان گزینه اصلی ترامپ برای وزارت خارجه مطرح شد، صبح شنبه به ملاقات رییس جمهور منتخب رفت.

تیلرسن، 64 ساله، در 2004 به عنوان مدیر عامل این غول نفتی آمریکا، مستقر در تگزاس، انتخاب شد و روابط تجاری نزدیکی با ولادیمیر پوتین دارد. به گزارش NBC، او کل دوران کاری خود را در این شرکت که حالا اکسان موبیل نام گرفته، گذرانده است.

یک عضو تیم انتقال ترامپ که خواست ناشناس بماند، گفت که نام تیلرسن بعد از آن جدی شد که احتمال وزارت «میت رامنی»، نامزد سال 2012 جمهوری خواهان، کم رنگ شد. تیلرسن به عنوان رییس بزرگ ترین شرکت نفتی دنیا، بر عملیات این شرکت در 50 کشور دنیا، از جمله روسیه، نظارت دارد.

در 2011، اکسان قراردادی با «روسنِفت»Rosneft، بزرگ ترین شرکت دولتی نفتی در روسیه، برای بهره برداری و تولید در میادین نفتی روسیه به امضاء رساند. از آن زمان، این دو شرکت در دست کم 10 پروژه نفتی مشترک همکاری کرده اند.

کمپین ترامپ هنوز انتخاب تیلرسن را تایید نکرده است.

دو منبع تیم انتقال به NBC گفتند که هیچ چیز نهایی نیست تا زمانی که رییس جمهور منتخب رسما آن را اعلام کند. انتظار می رود تا اواسط همین هفته این کار از طرف ترامپ انجام بگیرد.

یکی از منابع افزود که قرار است «جان بولتون»، سفیر اسبق ایالات متحده در سازمان ملل، به عنوان قائم مقام وزارت خارجه در امور جاری این وزارتخانه به تیلرسن یاری برساند.

علاوه بر NBC، روزنامه وال استریت جورنال و شبکه خبری CBS نیز از قول منابع خود در تیم انتقالی ترامپ، تیلرسن را نامزد اصلی این پست معرفی کرده اند.

روزنامه جورنال نوشت که نامزدهای دیگر مطرح برای این پست همچون جان بولتون، میت رامنی و مدیر سابق سیا، دیوید پترایوس، همچنان مورد بررسی هستند.

به نظر می رسد که شهردار پیشین نیویورک، رودی جولیانی، دیگر در بین گزینه ها نیست. ترامپ در بیانیه ای که روز جمعه منتشر کرد خبر داد که جولیانی از رقابت برای رسیدن به پست «سر-دیپلمات» ایالات متحده کنار کشیده است.

به گزارش سی ان ان، رکس تیلرسن بعد از دیدار روز شنبه با ترامپ گفت که با افتخار این منصب را قبول می کند. به گفته منابع درون تیم انتقال ترامپ، او در هنگام خروج از دفتر ترامپ تقریبا مطمئن بود که گزینه اصلی خود اوست.

گویا تیلرسن از مدتی قبل در فهرتس گزینه های ترامپ برای وزارت خارجه قرار داشت، لیکن رییس جمهور منتخب درباره دیدگاه او به مسایل جهانی، اندکی دچار ابهام بود.

ترامپ روز یکشنبه در گفتگو با شبکه فاکس نیوز درباره تیلرسن گفت: " او بسیار بیش تر از یک مدیر تجاری است. او یک بازیگر جهانی است. فکر می کنم تیلرسن مسوول بزرگ ترین شرکت در جهان است و برای من این مزیت بزرگی است که او شمار زیادی از بازیگران عرصه جهانی را می شناسد. خوب هم می شناسد...او معاملات بزرگی با روسیه انجام داده است، معاملاتی عظیم، نه برای خودش، که برای شرکت."

به عنوان مدیرعامل بزرگ ترین شرکت نفتی جهان، انتخاب تیلرسن به دلیل نگرانی ها درباره تغییرات محیط زیست و افزایش دمای جهانی به دلیل مصرف سوخت های فسیلی و همچنین روابطش با رییس جمهور روسیه، در خود امریکا چالش برانگیز خوانده شده است.

مثلا، سناتور جان مک کین، سناتور جمهوری خواه آریزونا روز شنبه در حاشیه یک مسابقه فوتبال در شهر بالتیمور بین تیم هایی از نیروی زمینی و نیروی دریایی ارتش که ترامپ هم در ان حضور داشت، گفت که درباره روابط تیلرسن با روسیه نگران است و باید حتما در جلسه بررسی سنا روی گزینه پیشنهادی رییس جمهور، نظرات تیلرسن را در این باره بشنود تا بتواند نظرش را درباره او تغییر دهد. مک کین گفت که می خواهد به طور ویژه نظر تیلرسن را درباره نقش آفرینی روسیه در سوریه بپرسد.

تیلرسن در کم تر از یک هفته دوبار، در سه شنبه گذشته و روز شنبه به ملاقات ترامپ رفته است و همین گمانه انتخاب اورا قوی تر کرده است.

وزیر خارجه از نظر سلسله مراتب در مقام چهارم بعد از رییس جمهور است، یعنی بعد از معاون رییس جمهور، رییس مجلس نمایندگان و رییس موقت سنا (سناتور ارشد حزب اکثریت در سنا که در غیاب معاون رییس جمهور که رییس سنا هم هست، اداره سنا را به عهده می گیرد).

گفتنی است که خبر انتخاب تیلرسن کم تر از یک روز بعد از آن منتشر شد که روزنامه های واشینگتن پست و نیویورک تایمز به نقل از مقامات اطلاعاتی ایالات متحده رسما مدعی شدند که روسیه با هک و انتشار ایمیل های محرمانه حزب دموکرات و هیلاری کلینتون، به پیروزی ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری کمک کرد. باراک اوباما به نهادهای اطلاعاتی دستور داد که گزارش کاملی درباره این مساله تهیه کنند و تا قبل از پایان رسمی دوره ریاست او تحویل دهند.

به علاوه، خود ترامپ بارها و به صراحت اعلام کرده که به دنبال روابط نزدیک تر و همکاری متقابل با مسکو است و حال انتخاب محتمل یک چهره متمایل به مسکو نشان از اراده ترامپ برای عملی کردن این برنامه دارد.

تیلرمن سابقه 41 سال کار برای اکسان موبیل را دارد. او در 1975، بعد از فارغ‌التحصیلی در رشته عمران در دانشگاه تگزاس در آوستین، به عنوان مهندس تولید وارد این شرکت شد. به عنوان رییس این شرکت در 12 سال گذشته قراردادهای بزرگی در سرتاسر دنیا منعقد کرده که یکی از مهم ترین آن ها قرارداد با شرکت دولتی نفت روسیه، روسنفت، است. این قرارداد که به گفته ولادیمیر پوتین ارزش کلی آن 500 میلیارد دلار است، در اصل برای اکتشاف و استخراج ذخیره نفت قطب شمال است. به گزارش روزنامه وال استرین جورنال، ارزش سهام او در شرکت معادل 151 میلیون دلار است.

در 2013، کرملین به او جایزه «order of friendship» را اعظاء کرد. یک سال بعد، وقتی بر سر الحاق کریمه به فدراسیون روسیه، اتحادیه اروپا و آمریکا تحریم های اقتصادی علیه روسیه اعمال کردند، تیلرسن از منتقدان این تحریم ها بود و آن را «مُضر» خواند.

روز شنبه، سفیر سابق آمریکا در مسکو، مایکل مک‌فاول، مدعی شد که تیلرسن روابط «بسیار نزدیکی» با ایگور سِچین، مدیرعامل روسنفت و معاون پیشین نخست وزیر روسیه و دوست قدیمی پوتین از دهه 1990 دارد. سِچین یکی از کسانی بود که شخصا در فهرست تحریم های اروپا و آمریکا علیه روسیه قرار گرفت.

البته همه نظرات تیلرسن با نظرات رییس جمهور منتخب هماهنگ نیست. برای مثال او به نقش عوامل انسانی در تغییرات آب و هوایی و گرمایش هوا باور دارد و شرکت اکسون، دست کم در ظاهر، متعهد شده که برای یافتن روش های کم تر آسیب رسان به آب و هوا، تمام تلاش خود را انجام دهد. اما ترامپ مساله گرمایش زمین را یک «شوخی گول زننده» می داند که چینی ها مطرح کرده اند تا صنایع آمریکایی را از رقابت خارج کنند.

از سوی دیگر، تیلرسن از طرفداران جدی «تجارت آزاد» است و دست کم در حوزه انرژی بازار آزاد جهانی را ضامن تامین امنیت انرژی برای ایالات متحده می داند. این در حالی است که ترامپ طبق شعارهای انتخاباتی اش، حامی نظام تعرفه ها و حمایت دولت فدرال از صنایع داخلی  است. در همین زمینه تیلرسن در مصاحبه ای با وال استریت جورنال در 2012 گفته بود: " در این مملکت(نهادهای فدرال) به هزاران شیوه به شما «نه» می گویند." اما مثلا ترامپ همین هفته گذشته در توییت خود شرکت هایی که باعث «برون سپاری» مشاغل از ایالات متحده می شوند، به «مجازات اقتصادی» تهدید کرد.

با وجود نامعمول بودن انتخاب یک مدیر تجاری به عنوان وزیر خارجه، اما این انتخاب بی سابقه نیست. در دوره ریاست جمهوری رونالد ریگن جمهوری خواه، «جرج شولتس»، معاون یک شرکت بزرگ مهندسی در ایالات متحده، به عنوان وزیر خارجه انتخاب شد، با این تفاوت که شولتس برخلاف تیلرسن که هیچ سابقه سیاسی ندارد، سابقه کار با دولت های قبلی را داشت.